Schelpenzuigers

[Wim Vink]

De Bornrif als ijsbreker in de strenge winter van 1929.
(links de Noordsvaarder en de Kraus)



foto: coll. Egbert Volgers

[Wim Vink]

Naast schelpen zuigen was de Volharding blijkbaar ook goed voor zandsuppletie getuige deze foto.
Helaas laat de kwaliteit daarvan wat over, maar het is redelijk uniek dat zo'n afbeelding uit een "privé schoenendoos" komt.
Volgens de aantekening bij deze foto is hij genomen op 23-9-1922 te Dellewal.



foto: coll. Nel Sint

[andrekik]

In de zomer van '62 was ik in mijn schoolvakantie van de radio-opleiding op de Ruyterschool in Vlissingen zes weken lang stoker op de kolen gestookte veerpont "Zijpe" met Herman Jansse als machinist. Herman liet me af en toe manoevreren. Prachtige ervaring. De "Zijpe", uitgerust met triple expansie machine en twee Schotse ketels onderhield samen met reserve boot "Krammer" het veer Zijpe - Anna Jacoba polder. Hierna had ik aardig wat stoom ervaring en wist perfekt druk en water peil te houden.

Nu mijn vraag: Het moet in het najaar van '62 geweest zijn dat ik met het weekend thuis was in Bruinisse van school in Vlissingen dat ik het vuur gaande gehouden heb op een stoom schelpenzuiger in de Bruinisser haven terwijl de bemanning naar huis was, zodat ze bij terugkomst op maandag gelijk stoom konden maken. Dit moet volgens mij de "Volharding" geweest zijn. Weet iemand op dit forum of
de "Volharding" in het najaar van '62 inderdaad in Zeeland werkzaam was? Voorjaar '63 lijkt me onwaarschijnlijk omdat ze in de zomer
van '63 is gesloopt.

Alvast mijn dank,

Andre Kik

[Wim Vink]

@ André,


Je vraag is inmiddels voorgelegd aan de archivaris van Doeksen.
Indien mogelijk komen we hierop terug.

[Wim Vink]

Het antwoord op de gestelde vraag kwam al snel van de archivaris van Rederij Doeksen, de heer K. Dekker:

Maar mijn naspeuring heeft slechts tot resultaat gehad dat de Volharding in 1962 niet in Zeeland aan de gang is geweest. Nog wel op de Waddenzee.

Deze uitspraak ging vergezeld van bijgaand schriftelijk bewijs:

[andrekik]

Hi Wim,

Hartelijk dank voor het vlotte antwoord. We zoeken verder naar de naam.
Denk niet dat er veel kolen gestookte stoom schelpenzuigers waren in die tijd, misschien heb ik het tijdstip verkeerd of werkte het schip voor de kust op de Noordzee buiten de verantwoording van de Domeinen en kwam alleen binnen voor het weekeinde.
 
Mijn vader was destijds havenmeester van de gemeentehaven in Bru en hield verzamellijsten bij van bezoekende betalende schepen.
Heb inmiddels de gemeente archivaris van de gemeente S-D gevraagd of deze lijsten bewaard gebleven zijn en indien positief of ik inzage kan krijgen.

Ik hou je op de hoogte.

Andre

[Wim Vink]

De Noordvaarder kwam begin 1965 in dienst als schelpenzuiger en bleef tot 1975 als zodanig ingericht en werd ook ingezet bij enige bergingen.
In 1975 werd de zuiginrichting afgebroken en doorverkocht en werd het schip als vrachtvaarder ingezet, met name voor het eiland Vlieland.
In die hoedanigheid bleef het schip varen tot 1985, toen het richting Terneuzen werd verkocht (als zandzuiger...).

In 1983 lag het schip nabij de Veerdam van Vlieland (dus als vrachtboot) en werd op de gevoelige plaat vastgelegd.
Ook de veerboot Midsland ligt aan de Veerdam.



foto: R. Clasen

[PiebeJanMan]

Via de mail kreeg ik vragen van, inmiddels lid, Hans Meijer over de stoomzuiger "De Tijd" die naar een Doeksen op Terschelling gegaan zou zijn. Wie weet hier meer over?

Bovendien vragen over de familie Lolkema (Makkum) en Dros (Texel):

Geachte Doeksen-forum/lezer,

Vanmiddag vroeg ik een registratie bij uw forum aan maar vind het te
ingewikkeld en ook niet voor mijn geval geschikt vandaar op deze manier.
Omdat ik een zware Pandia zoekmachine gebruik kwam ik o.a. met de zoekterm
schelpenzuiger 'De Tijd' toevallig op uw site terecht en wat wil het geval.

Daarop staat een foto van een ansichtkaart met de drooggevallen "Friesland"
en: wie het weet mag het zeggen, en dat ga ik nu doen met en beetje
inleidende tekst voorzien van foto's

Ben bezig om te proberen het vaarverleden (ook van de schepen) van mijn
overgrootvader Jan Lolkema (1843<>1905) en zijn zonen Lolke en Martinus
(mijn grootvader) uit Makkum in kaart te brengen.
Jan was o.a. betrokken bij de NV. Friese stoomschelp visscherij en werkte
met de stoomzuiger de ‘Friesland’ boven het goudschip “De Lutine’' daar weet
ik inmiddels wel veel van. Dat was in een bepaalde periode ook samen met de
firma Albert Dros Ariezoon (en zijn broer Pieter van Texel) met de
stoomzuiger ‘De Tijd’. Helaas 1 slechte foto’s van voor 1900 of er iets na
('De Tijd' is in 1885 verkocht) sluit ik bij en dat is n.m.m. best uniek
omdat er ondanks de nare kwaliteit niet veel van zullen bestaan.

Tot mijn verrassing is het wat ik maar even noem: het Lolkema clubje uit
Makkum, is in 1880 samengegaan met Albert Dros Azn en zijn broer. Maar dit
samengaan met de firma Albert Dros Azn (eind 1902 overleden en zijn broer
Pieter in 1905) is verder nog een blinde vlek voor mij zoals hoelang heeft
dat eigenlijk geduurd c.q. wanneer ontbonden/opgezegd, welke stoomzuiger
werd er gebruikt etc. dus nog voldoende te doen op dat gebied.
Ik heb inmiddels over dit samengaan van de club uit Makkum met Dros uit het
Noord-Hollandsarchief een kopie van een oude notariële akte d.d. 24
september 1880 opgesteld door notaris Joan Reinier George Connick-Westenberg
te Texel.

CONCLUSIE
- Ja de drooggevallen stoomzuiger op die ansicht is de 'Friesland' zie de
twee bijgevoegde foto's van de Friesland 1) op zee boven "De Lutine" en 2)
in de haven van Terschelling.
- Op de site: http://www.texel-plaza.nl/nieuws/artikel staat correct de
(zwart met en lichte dunne band) 'De Tijd' afgebeeld .
- Op Maritiem Digitaal is te lezen dat er een koker met tekeningen van 'De
Tijd' aanwezig is om zo nodig de vorm na te gaan.

A) Gemeend excuus voor het tijdsbeslag maar weet iemand hoe het traject van
"De Tijd' in handen van Doeksen er eigenlijk heeft uitgezien.
B) Ik heb een krantenartikel uit de Leeuwarder Courant van 18-08-1885 dat de
stoomzuiger 'De tijd'  (en bijbehoren benevens o.a. voorradige schulpen) ter
openbare verkoop is aangeboden wegens ontbinding der Maatschap van de firma
Albert Dros Azn. en voor een toen ook heel groot bedrag van fl. 43,005 alles
aan de heer A. Dras ondernemer te Texel  verkocht is.
C) De stoomzuiger is dus ergens eerste helft 1900 in handen van Doeksen
gekomen en is misschien bekend wanneer. Is er misschien iets bekend  dat men
daarna samen met de erven Dros? van circa augustus 1928 tot ergens in 1933
beide firma's van Texel bij "De Lutine"aan het zuigen zijn geweest. Wel
spannend allemaal.
D) Is er op Texel misschien een vereniging of persoon die veel van deze fam.
Dros en hun firma, boten of stoomschelpwerkzaamheden (o.a. “De Lutine”)
afweet en/of van oude stoomboten. Kan iemand mij a.u.b. op weg helpen of de
toen bekende fam. Dros uit/van Texel misschien ergens hun archief
gedeponeerd/opgeslagen hebben?
E) is er bij Doeksen meer bekend over het gebruik van 'De tijd' en vanaf
wanner.

Heel veel dank voor lezen/doorzetten of een reactie en als er vragen zijn
laat dat dan heel graag weten,

Met vriendelijke groet en help me als het kan,

Bij voorbaat dank en goed wekend verder.
Harry Meijer
Amsterdam

al09-1018.jpg

Ansicht ?'Friesland'?

friesland1-1893.jpg

?'Friesland'? op zee

friesland-2-1893.jpg

?'Friesland'? bij de Lutine

Tot ca. 1903 is de ‘Friesland’ met mijn overgrootvader Jan Lolkema boven De Lutine bezig geweest. Op en van die slechte foto’s was dat soms samen met ‘De Tijd’.
Voor het eerst zag ik ook dat die zuigpijpen inderdaad zomaar ca. 30cm rond zijn dat n.a.v. de onverwacht groet hoeveelheden die verwerkt konden worden.
 
Tenslotte en als mogelijke kleine wederdienst. Is er ergens een overzicht met namen en jaartallen van stoomzuigers die Doeksen na 1900 in de vaart had want daar was ik namelijk ook naar op zoek. Lees dat zo'n beetje half ‘zuigend’ Nederland op die bewuste plek bezig is geweest.
 
Ook uit oude kranten dat Doeksen samen met Dros in de jaren 1930 nog flink aan de gang zijn geweest en het zou daarom leuk/prettig zijn als er wat meer van door mij gevraagde informatie over hun inzet ergens beschikbaar zou zijn.
 
Het ga het Doeksen-forum verder goed het is een erg mooie site maar n.m.m. best wat ingewikkeld als je er bijlagen bij wil doen dat was mijn probleem.

[PiebeJanMan]

Ik zie dat er aardig wat informatie over in Schepen, Schelpen, Schuitengat staat , ook de fam. Lolkema en Dros worden genoemd. Helaas op het moment niet genoeg tijd om alles te verwerken. Hopelijk kan ik dit binnenkort even scannen en naar Hans sturen.

De Tijd is "mogelijk eerste stoomschelpenzuiger ter wereld"
Als ik het zo snel lees was de ontwikkeling van dit type zuigers een van de redenen dat Gerrit Doeksen ook in de schelpenzuigerij ging, omdat die eerder laadde bij Dros.

Is er verder nog meer bekend bij andere leden?

[Wim Vink]

Vermoedelijk circa 1950 werd bijgaande foto genomen in de haven van Terschelling.
Prominent is de Volharding als schelpenzuiger in beeld.

Naast het schip is de vlet Zeehond te zien (die in 1956 verloren ging bij de stranding van de Ecuador).
Achter de Volharding is een van de bunkerschepen te zien, de Canada of de Tarakan. Tot nu toe weet nog niemand welk van die beide schepen welke naam had.
Links is nog een gedeelte van de Stortemelk II waarneembaar.



foto: coll. W. Lublink

[Wim Vink]

Een plaatje van de voorlopers, c.q. tijdgenoten van het eerste schip van Gerrit Doeksen (de Willem Barendsz) omstreeks 1900 in de Terschellinger haven.
Het zijn de Friesland, De Tijd en de Paul Kruger.



foto: coll. Gerda Kuijper

[Wim Vink]

Een ongedateerde foto van de Bornrif, bezig met schelpen zuigen.



foto: coll. Hein Voorhout

[Wim Vink]

Ongedateerde foto van de Noordvaarder in de Blauwe Slenk.
Aan de horizon is het eiland Vlieland zichtbaar.



foto: Gerrit Bart Volgers

[Wim Vink]

De Volharding aan het schelpen zuigen in het Eierlandsche Gat (voor WO-2.



foto: coll. Hans Zuidema