Recente berichten
Dankzij het algoritme van Manué (46) varen de veerboten van Doeksen een stuk zuiniger
Wilbert Elting • 29 mei 2024, 6:30 • Terschelling
Manué Gerrits ontwikkelde een algoritme om veerboten zuiniger te laten varen. Foto: Niels de Vries
Kan de overtocht van Harlingen naar Terschelling en vice versa zuiniger? Manué Gerrits ontwikkelde een algoritme waardoor veerboten Willem Barentsz en Willem de Vlamingh van Doeksen een constant toerental kunnen houden. Met positieve gevolgen voor het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot.
Harlingen
Hij zat op de veerboot onderweg naar Terschelling wat te dommelen toen hij het plotseling merkte: het toerental van de motor veranderde om de haverklap. Vreemd, dacht Manué Gerrits (46). Want varen met wisselende toerentallen, dat is niet bepaald zuinig.
Gerrits kan het weten. Hij werkte na het afronden van de zeevaartschool jarenlang op de grote vaart. Tegenwoordig werkt hij vanuit kantoor in Den Helder en vanuit huis in Ferwoude als leidinggevende en productie-engineer in de offshore-industrie. Die carrière bracht hem ook terug in de schoolbanken bij de master Maritime Innovations aan Maritiem Instituut Willem Barentsz op Terschelling.
Onderdeel van die master is het zoeken naar een oplossing voor een maritiem probleem en daar een werkend prototype bij bouwen. Gerrits zocht al een tijdje naar een onderwerp tot hij het die dag op de veerboot vond: hij moest wat met die toerentallen. ,,Ik heb rederij Doeksen daar vervolgens over benaderd. Daar was men direct enthousiast.’’
Vergelijking met de auto
Om te begrijpen wat het probleem is waar Gerrits een oplossing voor bedacht, is het handig om de vergelijking met de auto te trekken. Wie in een uur van Sneek naar Groningen wil, kan dat op twee manieren doen. Je kan het eerste deel de maximumsnelheid aanhouden om daarna veel langzamer te rijden om op dat uur uit te komen. Of je houdt de hele reis een constante snelheid met een gelijkblijvend toerental aan. ,,Beide keren kom je ongeveer even laat aan in Groningen. Maar in het eerste geval heb je veel meer brandstof verbruikt.’’
De veerboot heeft met ruwweg dezelfde principes te maken al gaat het dan minder om de drukte op de route maar om twee andere zaken: wind en stroming. Op bepaalde stukken ga je met de wind in de rug en stroming mee aardig hard. Om als je vervolgens moet draaien om de vaargeul te blijven volgen, de wind en stroming tegen te krijgen.
,,De bemanning is daar continu mee bezig omdat ze sturen op een vaste vaartijd van twee uur. Die bepalen ze aan de hand van de snelheid. Als ze met de stroming meegaan, remmen ze het schip af. Is die tegen, dan geven ze juist gas bij.’’
Het is een spel met de elementen dat op de brug wordt uitgevoerd. ,,Want die elementen variëren continu.’’ Alleen zijn ze ook weer niet totaal onvoorspelbaar, weet Gerrits. Alle data over hoe sterk de stroming is en hoe hard het waait is goed beschikbaar. Alleen was al die data nog niet aan elkaar gekoppeld.
Gerrits deed dat wel. Hij knipte het traject op in achttien stukken voor de heen- en achttien voor de terugreis en liet daar een algoritme op los. ,,Zo weet je wat je onderweg mee en tegen krijgt.’’ Aan de hand daarvan kan de bemanning het geschikte toerental kiezen voor de overtocht. ,,Onderweg heb je vervolgens door de elementen verschillende snelheden maar qua tijd kom je toch goed uit.’’
Dat was tenminste de aanname van Gerrits. Werkte het in de praktijk ook? ,,We hebben twee testvaarten gedaan’’, vertelt hij. ,,Voor de bemanning was dat best spannend. Gaan we nu niet te langzaam? Gaan we niet te snel? Maar we kwamen op de minuut nauwkeurig aan in de haven. Dat voelde wel als een overwinning.’’
Brandstofbesparing
Gerrits’ oplossing werkt dus. Maar heeft het ook effect? ,,Daarvoor moest ik nog meer rekenen en ook het brandstofverbruik voorspellen.’’ Hij kwam uit op een brandstofbesparing van tussen de 2 en 18 procent per overtocht. ,,Gemiddeld zal het 5 tot 6 procent zijn. Maar dat moet nog blijken.’’
Die besparing heeft flinke impact. ,,Brandstof is voor Doeksen een grote kostenpost. En bovendien wil men duurzaam ondernemen en dus minder CO2 uitstoten. Ze hebben er echt voordeel bij om anders te gaan varen.’’
Bij een prototype blijft het daarom ook niet. ,,Ik ben al in gesprek met Doeksen om dit verder te brengen.’’
